To będzie muzeum, ale też miejsce integracji i spotkań społeczności lokalnej. Po latach starań mieszkańców i urzędników, w czwartek, 26 kwietnia zostanie oficjalnie otwarte Muzeum Podgórza w Zajeździe pod św. Benedyktem. Za rewitalizację zabytkowego zajazdu u zbiegu ulic Limanowskiego i Powstańców Wielkopolskich odpowiadał Zarząd Inwestycji Miejskich w Krakowie. Część zadania została dofinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.
W dniach 26–29 kwietnia muzealnicy zapraszają na „Czas Podgórza”, czyli weekend otwarcia Muzeum Podgórza. Przez cały ten czas placówka będzie dostępna dla zwiedzających bezpłatnie.
W sobotę i niedzielę w godz. 11.00–15.00 MHK zapraszama na przejazd zabytkowym tramwajem, w którym będzie można posłuchać ciekawych podgórskich historii, anegdot oraz krakowsko-podgórskich opowieści o miejscach i ludziach w wykonaniu Teatru „TO” i Emila Bajorka ze Stowarzyszenia PODGORZE.PL. Tramwaj będzie kursował na trasie obejmującej Podgórze i centrum Krakowa: od pętli Łagiewniki, przez Kazimierz, wokół Rynku Głównego, ul. Starowiślną, ul. Limanowskiego przed Muzeum Podgórza. Wyjazd co godzinę z przystanków Łagiewniki (o godz. 11.05, 12.05, 13.05, 14.05) oraz Mały Płaszów (o godz. 12.01, 13.01, 14.01, 15.01).
Program otwarcia Muzeum Podgórza:
czwartek, 26 kwietnia:
- godz. 17.00 – oficjalne otwarcie Muzeum Podgórza z udziałem prezydenta Jacka Majchrowskiego
piątek, 27 kwietnia (Podgórze muzyczne – muzeum czynne o godz. 9.30 do 19.00):
- Oprowadzania po wystawie głównej „Miasto pod kopcem Kraka”:
– od godz. 13.00 do 14.00 – Elżbieta Firlet (kurator wystawy),
– od godz. 16.00 do 17.00 – Piotr Opaliński (współautor wystawy).
Zapisy na stronie internetowej bilety.mhk.pl - od godz. 17.30 do 18.00 – koncert uczniów Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. B. Rutkowskiego w Krakowie
- godz. 18.00 – spacer miejski pt. „Od muzeum do muzeum. Plenerowa historia Muzeum Podgórza” – prowadzenie: zespół Muzeum Podgórza oraz Stowarzyszenie PODGORZE.PL.
Limit: 20 osób; zapisy pod adresem e-mail: info@mhk.pl.
sobota, 28 kwietnia (Podgórze rodzinne – muzeum czynne od godz. 9.30 do 19.00):
- Oprowadzania po wystawie głównej „Miasto pod kopcem Kraka”:
– od godz. 10.00 do 11.00 – Robert Gaweł (współautor wystawy),
– od godz. 12.00 do 13.00 – Melania Tutak (współautorka wystawy),
– od godz. 14.00 do 15.00 – Michał Sasadeusz – oprowadzanie w języku angielskim (Stowarzyszenie PODGORZE.PL).
Zapisy na stronie internetowej bilety.mhk.pl - godz. 12.30 – spacer dla rodzin z dziećmi pt. „Podgórze przez Podgórze” – prowadzenie: Alicja Ososińska (Pracownia Muzeum Podgórza).
Limit: 15 dzieci + opiekunowie, zapisy pod adresem e-mail: info@mhk.pl. - od godz. 14.00 do 15.00 – „Podgórze stowarzyszone, czyli co zrobić, gdy się zakochasz” – spotkanie ze Stowarzyszeniem PODGORZE.PL.
- godz. 19:00 – „Vivat Podgórze!” – przedstawienie plenerowe Teatru KTO na Rynku Podgórskim
Przedstawienie „Vivat Podgórze!” jest teatralną impresją o historii, geografii i mitologii Podgórza. Wykreowane obrazy sceniczne przypomną najbardziej dramatyczne wydarzenia z dziejów miasta, ukażą ich najwybitniejszych obywateli. Przedstawienie pozbawione słów oprawione będzie wspaniałą muzyką, ruchem i tańcem.
niedziela, 29 kwietnia (Podgórze na słodko – muzeum czynne od godz. 9.30 do 17.00):
- Oprowadzania po wystawie głównej „Miasto pod kopcem Kraka”:
– od godz. 10.00 do 11.00 – Katarzyna Bury (współautorka wystawy),
– od godz. 12.00 do 13.00 – Alicja Ososińska (Pracownia Muzeum Podgórza),
– od godz. 14.00 do 15.00 – Elżbieta Firlet (kurator wystawy).
Zapisy na stronie internetowej bilety.mhk.pl - godz. 15.00 – spacer miejski pt. „Słodkie Podgórze” – prowadzenie: Melania Tutak (Pracownia Muzeum Podgórza).
Limit: 20 osób; zapisy pod adresem e-mail: info@mhk.pl.
W środę, 25 kwietnia, nowy oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa poświęcony prawobrzeżnej dzielnicy Krakowa mogli zwiedzić dziennikarze.
– Hasło, którym posługuje się Zarząd Inwestycji Miejskich w Krakowie, a więc „Budujemy dla mieszkańców” doskonale oddaje istotę tej właśnie inwestycji. Oto bowiem oddajemy w ręce krakowian miejsce, które Muzeum Historyczne Miasta Krakowa stworzyło wspólnie z mieszkańcami Podgórza. Jest ono odpowiedzią na oczekiwania lokalnej społeczności na czele ze Stowarzyszeniem PODGORZE.PL, ze wsparciem instytucji kulturalnych (szczególnie Dom Historii Podgórza) i rad prawobrzeżnych dzielnic Krakowa – mówił Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. To właśnie wśród mieszkańców Podgórza kilka lat temu narodziła się idea powstania placówki o charakterze muzealnym, której działalność będzie koncentrować się na historii i współczesności tej części Krakowa.
– Warto mieć marzenia i warto zarażać nimi radnych i urzędników. Po latach wspólnych starań Zajazd Pod Św. Benedyktem przestał być ruiną, a stał się ozdobą tego rejonu miasta, miejscem, które będzie służyć mieszkańcom. Dzięki przeprowadzonym pracom pod nadzorem naszych pracowników, krakowianie, a szczególnie podgórzanie, będą mieli do dyspozycji odrestaurowany zabytkowy zajazd w pełni dostosowany do osób niepełnosprawnych, naszpikowany nowoczesnymi technologiami – wskazywała Janina Pokrywa, dyrektor Zarządu Inwestycji Miejskich w Krakowie.
Przypomnijmy, że prace budowlane trwały od połowy 2015 roku i podzielone były na dwa etapy. Pierwszy polegał na modernizacji budynku głównego oraz adaptacji pomieszczeń na cele wystawiennicze. – Przebudowana została klatka schodowa pomiędzy piętrem a poddaszem, dobudowano szyb windowy do budynku głównego. Wykonano nową aranżację dziedzińca wewnętrznego, odremontowano mur otaczający posesję, a także przeprowadzono konserwację bramy wjazdowej od strony ul. Powstańców Wielkopolskich wraz z fragmentem muru oraz tzw. mur wschodni na tyłach budynku – wyliczała Janina Pokrywa.
W drugim etapie, wykonano przebudowę oficyn bocznej po stronie północnej, a także wybudowano łącznik z budynkiem głównym. W części tej znajdują się: hol wejściowy, z kasą i szatnią, sala konferencyjna z miejscem na zaplecza kawiarniane łącznie na 70 osób oraz na poddaszu pomieszczenia biurowe.
W październiku 2017 r. obiekt uzyskał decyzję o pozwoleniu na użytkowanie. W kolejnych miesiącach trwały prace związane z realizacją części ekspozycyjnej muzeum.
Warto podkreślić, że prace objęte I etapem rewitalizacji, tj. budynek główny realizowane był przy udziale środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. W ramach projektu objętego tym dofinansowaniem wykonane zostały również elementy wystawy stałej otwarcie wystawy stałej.
Nakłady inwestycyjne na całą inwestycję wyniosły 11 098 113,69 zł netto, w tym dotacja ze środków unijnych 3 965 074,80 zł.
Prace renowacyjne prowadzone były według projektu autorskiej pracowni projektowej Jerzego Wowczaka, a wykonawcą zadania było konsorcjum firm w składzie: AGA-Bauservice Sp. z o.o. (lider konsorcjum), Zygmunt Murdza Zakład Remontowo Budowlany MURDZA (partner konsorcjum), MURKRAK Sp. z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (partner konsorcjum). Z kolei aranżację wnętrz przeprowadzono według projektu pracownia architektoniczna – arch. Grzegorz Lechowicz, a autorem aranżacji wystawy stałej są Pracownie Konserwacji Zabytków ARKONA Sp. z o.o.
– Pragniemy, aby Muzeum Podgórza stało się miejscem otwartym, integrującym podgórzan, lokalne instytucje, organizacje i stowarzyszenia. Działalność placówki oraz prezentowanych w nim wystaw czasowych będą dotyczyć całego prawobrzeżnego Krakowa, podczas gdy tematyka wystawy stałej skoncentruje się na historii dawnego miasta Podgórza. Jednak, jednym z najważniejszych aspektów działalności muzeum ma być integracja społeczności Podgórza. Ma się ono stać swego rodzaju centrum spotkań społeczności lokalnej – podkreślał dyrektor Michał Niezabitowski.
Historia budynku nie jest w pełni znana, archiwa ujawniają jedynie strzępy informacji. Budynek dzisiejszego muzeum zwyczajowo określa się mianem zajazdu pod św. Benedyktem, choć umiejscowienie tu zajazdu nie jest pewne. Patron nawiązuje do pobliskiego kościoła pod tym właśnie wezwaniem oraz do nazwy fortu „Św. Benedykt”.
Pierwsza informacja o budowlach dzisiaj zajętych przez Muzeum Podgórza ukazała się na planie wolnego królewskiego miasta Podgórza, który przedstawia je jako należące do kupca Józefa Hallera. Od połowy XIX w. znajdowały się to obiekty wojskowe, kolejno: szpital, magazyn artylerii, warsztaty artyleryjskie.
31 października 1918 roku znajdujące się tu koszary zostały opanowane przez oddział pod dowództwem podporucznika Franciszka Pustelnika, stając się jednym z pierwszych wyzwolonych budynków na ziemiach polskich.
W czasie II wojny światowej budynek pełnił funkcję filii więzienia św. Michała, czego świadectwem jest niezwykły eksponat prezentowany na wystawie, a odkryty w czasie remontu budynku. To wiadomość z 1942 roku od więźniów adaptujących budynek na więzienie. Tekst napisano odręcznie na opakowaniach po bibułkach do skręcania papierosów.
W latach powojennych budynek wielokrotnie zmieniał przeznaczenie. W 1951 r. groziła mu nawet rozbiórka. W pamięci mieszkańców Krakowa pozostaje restauracja prowadzona na parterze i w piwnicach oraz sklep meblowy na pierwszym piętrze.
