2 kwietnia minie dokładnie 30 lat od chwili, gdy zarządzeniem prezydenta Krzysztofa Bachmińskiego powołana została Straż Miejska Miasta Krakowa.

W 1991 r. w straży miejskiej zatrudnionych było 155 osób, z czego aż 145 było funkcjonariuszami. Pierwsza komenda mieściła się w siedzibie Urzędu Miasta Krakowa, przy Rynku Podgórskim. Dysponowano 13 samochodami oraz 38 radiostacjami służącymi do łączności bezprzewodowej. Podstawą działania jednostki były przepisy ówcześnie obowiązującej ustawy o policji.

Na początku swojej działalności strażnicy zajmowali się niemal wyłącznie porządkiem i czystością w miejscach publicznych, a do ich najważniejszych zadań należało także przeciwdziałanie nieprawidłowemu parkowaniu samochodów oraz nielegalnemu handlowi ulicznemu.

Jednak na przestrzeni kolejnych lat – wraz ze zmianami społeczno-gospodarczymi –rosła nie tylko liczba zgłaszanych do straży interwencji, ale zmieniał się też profil spraw, które trafiały do dyżurnych. Szybko okazało się, że to we władzy lokalnej i jej organach mieszkańcy dostrzegli szansę na rozwiązywanie najbardziej nurtujących ich problemów.

Ważnym dniem w historii straży był 29 sierpnia 1997 r. Uchwalono wówczas ustawę o strażach gminnych. Uregulowano w niej zadania i uprawnienia strażników gminnych/miejskich. Dzień ten uznawany jest za oficjalne święto formacji.

Najnowsza historia straży miejskiej, to wyjątkowo trudny czas naznaczony pandemią COVID-19. Przez ostatni rok działania funkcjonariuszy wyznaczały głównie zalecenia i rekomendacje służb sanitarnych. To bardzo trudny egzamin nie tylko dla samych strażników, ale i dla mieszkańców i władz miasta.

Strażnicy realizują obecnie zadania związane przede wszystkim z ochroną zdrowia i życia osób. Ale nie zaniedbują swoich podstawowych obowiązków. Prowadzą codzienne działania związane m.in. z: ruchem drogowym, ekologią, spożywaniem alkoholu w miejscach zabronionych, zaśmiecaniem i zanieczyszczaniem miejsc publicznych, zakłócaniem porządku i spoczynku nocnego, wybrykami chuligańskimi i nieobyczajnymi oraz czynami związanymi z naruszaniem uchwały o parku kulturowym.

W Straży Miejskiej Miasta Krakowa pracuje obecnie 445 mundurowych, 58 pracowników logistycznych oraz 35 operatorów monitoringu (według stanu na 31 grudnia 2020 r.).