Miasto prowadzi dynamiczną politykę mieszkaniową, w wyniku której odzyskuje pustostany i przeznacza je na mieszkania dla krakowian. Jednak część tych pustostanów stanowią lokale o dużej powierzchni i znacznych kosztach remontu oraz eksploatacji. Takie lokale miasto decyduje się sprzedać, a otrzymane środki przeznaczyć również na ważne działania mieszkaniowe.

Pamiętajmy, że obowiązkiem samorządu, wynikającym z konstytucji, jest zabezpieczanie mieszkań socjalnych dla osób potrzebujących. W ostatnich latach w Krakowie wybudowano prawie 600 nowych lokali socjalnych, a do 2023 r. wyremontowanych będzie blisko 2 tys. pustostanów z przeznaczeniem na mieszkania socjalne. W związku z tym otrzymanie lokalu socjalnego stało się łatwiejsze.

Jak wynika z analiz i obserwacji, 95 proc. oczekujących na mieszkania socjalne rodzin potrzebuje lokali mniejszych, to znaczy 1- i 2-pokojowych. Taki trend był również widoczny wśród zainteresowanych programem „Mieszkanie za remont” oraz „Mieszkanie Plus”.

Dlaczego miasto rezygnuje z dużych pustostanów?

Co roku, a od kilku lat w sposób bardzo dynamiczny, miasto odzyskuje pustostany. Wśród nich występuje wiele obiektów o dużej powierzchni, kosztownych w remoncie i eksploatacji. Część z nich to również pustostany zabytkowe i ostatnie lokale we wspólnotach mieszkaniowych, z których miasto rezygnuje.

Gmina dysponuje ograniczonymi nakładami finansowymi na remonty pustostanów. Na coroczny remont ok. 400 pustostanów potrzeba ok. 10–12 mln zł. W obecnej sytuacji zapewne te koszty wzrosną. Najbardziej preferowane są pustostany wymagające niższych kosztów remontu i eksploatacji.

– Pamiętajmy, że w pierwszej kolejności chcemy i musimy remontować lokale na które jest zapotrzebowanie, na które czekają krakowskie rodziny. Te nieremontowane pustostany to cały czas ponoszone z budżetu bieżące koszty zarządzania, zaliczek remontowych i eksploatacyjnych, koszty ogrzewania – zaznacza Bogusław Kośmider, zastępca prezydenta Krakowa.

Zanim podjęto decyzję o sprzedaży nierentownych pustostanów, analizowano możliwość przekształcenia jednego dużego mieszkania w dwa mniejsze, jednak przewidywane koszty okazały się zbyt wysokie. Ponadto brano pod uwagę wykorzystanie dużych mieszkań docelowo dla kilku rodzin, ale ze względów ekonomicznych i społecznych zrezygnowano z tego pomysłu. Warto dodać, że duże mieszkania są również przeznaczane na lokale chronione dla miejskich i pozarządowych jednostek. Mimo to część jednak nie zostaje zagospodarowana ze względu na brak zapotrzebowania. Wobec tego wzrasta liczba pustostanów nieremontowanych.

Sprzedaż pustostanu, co o tym decyduje?

W przeważającej części są to lokale, które mają dużą powierzchnię użytkową, a obowiązujące normy mieszkaniowe uniemożliwiają ich zasiedlenie przez osoby oczekujące na lokal mieszkalny, z uwagi na małą liczbę osób w rodzinie.

Część mieszkań jest w złym stanie technicznym, kwalifikującym je do kapitalnego remontu. Jest to często związane z wymianą wszystkich instalacji i systemu ogrzewania. Wobec tego, ponowne zasiedlenie lokali wytypowanych do sprzedaży wymaga poniesienia znacznych nakładów finansowych.

Nieruchomości przeznaczone do sprzedaży często podlegają ochronie konserwatorskiej – wpis do rejestru zabytków, uznanie za pomnik historii, ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania. Prowadzenie prac modernizacyjnych lub remontowych wymaga tutaj zastosowania określonych procedur i wytycznych konserwatorskich.

Podstawowym atutem pustostanów przeznaczanych do sprzedaży jest atrakcyjna lokalizacja, która przyciąga osoby świadome konieczności poniesienia istotnych nakładów na dostosowanie lokalu do obecnych standardów. Nabywca lokalu może wydać na remont kwoty, które z punktu widzenia racjonalnego wydatkowania środków przez gminę byłyby niedopuszczalne.

Ponadto przekazywane do zbycia lokale często stanowią ostatnie lokale w budynkach wspólnot mieszkaniowych należące do gminy i przeznaczenie ich do sprzedaży umożliwia „wyjście” z współwłasności nieruchomości oraz zapobieganie dalszemu wydatkowaniu środków na utrzymanie nieruchomości wspólnych.

– Budowa lokali socjalnych czy remonty pustostanów w celu wykorzystania ich na zasób socjalny gminy to ogromne środki. Oczywiście, staramy się z powodzeniem o środki dotacyjne, ale udział własny – w znacznej skali – jest niezbędny. Jeżeli chcemy wykorzystać możliwości, które dają Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe (SIM) czy Społeczne Agencje Najmu (SAN) też potrzebujemy znacznych środków finansowych. Obecna sytuacja budżetowa samorządów jest coraz trudniejsza i przede wszystkim muszą ponosić duże koszty bieżące. Stąd każde dodatkowe dochody mają ogromne znaczenie, a te ze sprzedaży mieszkań są ważnym elementem budżetu – dodaje B. Kośmider.

Procedura sprzedaży pustostanów jest zgodna z aktualnym poleceniem służbowym Nr 21/2021 Prezydenta Miasta Krakowa z 18 sierpnia 2021r. Jest to kontynuacja rozwiązań wprowadzanych poprzednimi poleceniami służbowymi Prezydenta Miasta Krakowa od roku 2013. Zajmuje się tym zespół złożony z pracowników Wydziału Mieszkalnictwa UMK. Zespół spotyka się co najmniej raz w miesiącu, a decyzje są podejmowane jednogłośnie.

Dzięki tym działaniom, krakowianie potrzebujący wsparcia ze strony gminy, szybciej uzyskują pomoc. Mieszkańcy spoza tej grupy również korzystają, bo środki ze sprzedaży nierentownych pustostanów zasilają budżet i pozwalają finansować także inne działania.

Plany na przyszłość

Miasto przymierza się do kolejnych działań mieszkaniowych, adresowanych do innych grup mieszkańców. Obecnie trwają prace nad wykorzystaniem w Krakowie tzw. Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej, czyli mieszkań o umiarkowanych czynszu i Społecznej Agencji Najmu – wynajem i podnajem dla mieszkańców. Jednak każde działanie wymaga znacznych środków finansowych na przygotowanie i przeprowadzenie projektu. I choć są na to środki z funduszu dopłat, to jednak w dużej mierze wymaga to udziału gminy.