Część kwater na starym cmentarzu Rakowickim to miejsce spoczynku żołnierzy poległych w I wojnie światowej. Aby ocalić od zapomnienia stare, zapadające się w ziemię i porastające mchem nagrobki, często całkiem już nieczytelne, miasto realizuje prace konserwatorskie. W grudniu zakończono je na 12 mogiłach – teraz mogliby się nimi opiekować uczniowie krakowskich szkół.
Do remontu wytypowano groby wojenne z lat 1917–1920 zlokalizowane na kwaterach w północno-zachodniej części cmentarza Rakowickiego. Chowani tam byli żołnierze, jeńcy, osoby internowane, jak również osoby cywilne. Nagrobki wykonane z kamienia i betonu oraz żeliwny krzyż częściowo pogrążyły się w ziemi, zarosły mchami i porostami, popękały, pokryła je warstwa zabrudzeń i tzw. fałszywa patyna, a napisy wykute na tablicach stały się nieczytelne. Czas i przyroda spowodowały, że postronnemu obserwatorowi trudno było w tych mogiłach rozpoznać groby wojenne – zabiegi konserwatorskie przywróciły im militarny charakter.
W 2019 roku renowacją objęto 12 mogił (u zbiegu kwater XVIII, XXIIb i pasa 33b) – w ramach zadania „Remont konserwatorski grobów wojennych z czasu I wojny światowej oraz lat 1919–1920 na cmentarzu Rakowickim w Krakowie”. Zadanie realizował Zarząd Cmentarzy Komunalnych. Całkowity koszt przedsięwzięcia to 108 tys. zł – miasto złożyło wniosek o dofinansowanie do MKiDN (73 tys. zł), otrzymało dotację wojewody małopolskiego (15 tys. zł) oraz wygospodarowało z własnych środków prawie 21 tys. zł.
Prace polegały na wydobyciu pogrążonych w ziemi nagrobków – ustawiono je na nowych fundamentach, wykonano izolację przeciwwilgociową, odnowiono kamieniarkę, żeliwny krzyż, fotografie na porcelanie, odtworzono zniszczone elementy oraz napisy upamiętniające pochowanych w grobach żołnierzy. Warto przypomnieć, że w tamtych czasach wojsko w porozumieniu z władzami miasta regularnie grzebało zmarłych żołnierzy na cmentarzu miejskim – do czasu utworzenia odrębnego cmentarza wojskowego jesienią 1920 r. To dlatego odnowione mogiły mają charakter indywidualny i usytuowane są wśród grobów rodzinnych. Po renowacji tablic i inskrypcji stały się łatwiejsze do zidentyfikowania przez odwiedzających jako groby wojenne.
W odnowionych mogiłach spoczywają żołnierze armii austro-węgierskiej, żołnierze polscy oraz jeńcy wojenni: Władysław Petrykiewicz i Kazimierz Koniński (kwatera XVIII), Paweł Probosz (pas 33b), Władysław Brózda i Jan Formandel (kwatera XXIIb), Ferdynand Knych, Jerzy Szeruda i Edward Nowak (kwatera XXVIb), Franz Schenek, Albert Hedrich (vel Hedrich Adalbert), Mieczysław Szufa i Tadeusz Rysakowski (kwatera XXVII) oraz Stanisław Czapik (kwatera XXVIa).
Zarząd Cmentarzy Komunalnych zgłosił propozycję objęcia odnowionych grobów wojennych programem Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Krakowie pod nazwą „Pamięć pokoleń”. W ramach tej akcji opiekę nad grobami wojennymi sprawuje młodzież, dla której jest to okazja, żeby poszerzyć wiedzę o historii ojczystej.
